Hoe vermijd je een burn-out als ondernemer (nee, niet door minder te werken)

Dit blogartikel bestaat ook in podcastvorm. Klik hier om deze te beluisteren in Spotify.

Je hoofd bonkt, je hebt onverklaarbare buikpijn of je slaapt slechter. Je dokter of psycholoog raadt je aan om het rustiger aan te doen en minder te werken. Maar als ondernemer weet je dat dat niet zo eenvoudig is. Waar anderen misschien gewoon wat gas terug kunnen nemen, hangt jouw inkomen, je passie en misschien zelfs je identiteit aan je werk.

Het advies om minder te werken is goedbedoeld, maar voor gedreven ondernemers is het vaak geen optie. Je klanten en misschien zelfs je team rekent op jou. Je partner, gezin en bankrekening ook. En zelfs al zou het een optie zijn, dan is minder werken vaak niet genoeg. Want stel dat je minder uren draait, kunnen de zorgen en verantwoordelijkheden nog steeds in je hoofd blijven rondgaan. Opladen en herstellen vraagt daarom om meer dan simpelweg minder werken.

Dat er actie nodig is, dat is wel duidelijk. Jij hebt een belangrijke rol als ondernemer. Jij bent hier om iets neer te zetten, om impact te maken. En daarvoor heb je natuurlijk goed voor jezelf te zorgen. Je kent de uitdrukking "You can't pour from an empty cup". Maar hoe doe je dat dan? Wat als je waarschuwingssignalen opmerkt? In dit artikel overloop ik drie praktische stappen die ik toepas in mijn praktijk als ondernemerspsycholoog (en trouwens ook in m'n eigen leven). Ze helpen je een burn-out voorkomen zonder dat je de ondernemer in jou het zwijgen moet opleggen.

1. Leer spelen met je gas en rem

Als ondernemer weten we heel goed onze gas zitten. We zijn geïnspireerd, zien opportuniteiten, gaan aan na een gesprek met een klant of een andere ondernemer. We krijgen allerlei ideeën, nemen misschien meteen al acties. Da's allemaal super en geeft bakken motivatie, maar we vergeten soms dat dit van ons lichaam en ons brein wel heel wat energie vraagt. En dan kan je de vergelijking maken met een auto. Het kan zalig zijn om eens goed die gas in te duwen en snelheid te pakken, met een mooie eindbestemming in zicht. Alleen ga je daar niet geraken als je onderweg niet eens bijtankt. We hebben het dan nog niet over een groot onderhoud af en toe, maar over kleine momentjes van vertragen, even pauzeren en iets voorzien wat je energie brengt.

Dit is eentje waar je eens over kan nadenken. Wanneer heb ik bijtankmomentjes doorheen de dag. Dit kunnen heel basis dingen zijn zoals tijd nemen om te eten, naar het toilet te gaan en eens frisse lucht te happen buiten. Even stretchen, even dansen, even mediteren of gewoon rustig ademhalen. Allemaal micromomentjes waarop je lichaam even kan schakelen naar een lagere versnelling. Ons autonoom zenuwstelsel, dat is het zenuwstelsel wat alles regelt wat onbewust gebeurt zoals onze ademhaling en hartslag, bestaat uit een gaspedaal en een rem. Die wisselen elkaar af, maar daar moeten ze wel de kans toekrijgen. Als je blijft gas geven, dan is je orthosympaticus de hele tijd je lichaam aan het activeren. De parasympaticus, dat is je rem, krijgt dan geen kans. We hebben beiden nodig, de gas en de rem. Als jij ermee leert spelen, zal je auto veel langer meegaan en raakt die wel gezond tot z'n eindbestemming. Dus ga maar eens experimenteren met micro momentjes van remmen: even vertragen en je lichaam doet de rest.

2. Ontdek je eigen waarschuwingssignalen

Misschien vraag je je af: wanneer moet ik dan vertragen? Zeker als jij hoog in de stress zit, voelt dat op de duur zo normaal dat je het niet meer opmerkt wanneer je een pauze zou kunnen gebruiken. Dat is trouwens iets wat het soms uitdagend maakt als klanten bij mij eenmaal geleerd hebben hoe ze met hun gas en rem kunnen spelen. Hun stress is dan gedaald, ze staan veel meer in contact met hun lichaam en voelen daardoor meer aan. Dat kan in het begin lastig zijn als je dat niet meer gewoon bent, want je was voordien bij wijze van spreken verdoofd door de stresshormonen. En nu voel je het ineens wel als je aan je grens zit.

Maar je moet ergens beginnen, en als je heel hoog in de stress zit is dat misschien wel bij je rode lichten. Laat ons verdergaan op de metafoor met de auto. Vraag jezelf eens af: hoe ziet het er bij mij uit als ik echt moet stoppen? Als ik voor een rood licht kom te staan, dat mijn enige keuzes zijn om te stoppen of ik loop het risico dat ik volledig crash. Het kan waardevol zijn om dit eens op te schrijven. Hoe ik dat met mijn klanten doe is door een schema. Je kan er een A4 bijnemen, dat horizontaal te leggen en een tabel te tekenen, zoals een excel. Links heb je 4 rijen, bovenaan 3 kolommen. De 4 rijen zijn mentaal, fysiek, emotioneel en gedrag. Bovenaan maak je 3 kolommen: groen, oranje en rood. Naar de verkeerslichten natuurlijk.

En dan begin je met reflecteren: wanneer was ik voor het laatst echt volledig overspannen? Hoe merkte ik dat aan mezelf? Je kan dan dus letten op je mentale signalen, zoals heel veel piekeren, doemdenken of dingen vergeten. Fysieke signalen, zoals veel darmklachten, hoofdpijn en gespannen spieren. Emotionele signalen zoals snel boos worden of beginnen wenen zonder reden. En de laatste is gedrag: wat zien anderen je doen? Misschien verhef je je stem snel of keer je net helemaal naar binnen, afgezonderd van je omgeving.

Als je die rode signalen opschrijft, en je kan er de komende dagen of weken ook wat aandacht aan geven, dan heb je al een startpunt. Want die rode signalen zijn het meest duidelijk aanwezig. Van daaruit kan je dan beginnen terugdenken: waren er voordien ook al minder duidelijke signalen? Misschien had je al eens hoofdpijn maar niet urenlang, of duurde het langer om in te slapen, of deed je minder met vrienden. Dit zijn je oranje signalen. Waarschuwingssignalen die, als je ze opmerkt en afremt, je kunnen behoeden om plots alles te moeten dichtslaan omdat het rood is. En van daar kan je ook je groene signalen eens oplijsten. Bij de groene kolom schrijf je wat je opmerkt als het goed met je gaat. En toets ook even af of je rode en oranje signalen daar dan niet aanwezig zijn. Misschien staan jouw spijverteringsklachten helemaal los van stress en zijn die er ook in het groen, of heb jij altijd moeite met je te concentreren. Dan zijn dat voor jou geen waarschuwingssignalen. Iedereen verschilt hier natuurlijk erg in.

3. Zorg dat het zinvol voelt voor jou

Vertragen en leren luisteren naar je lichaam kan heerlijk klinken, maar ik hoor ook regelmatig dat ondernemers hier helemaal geen zin in hebben. Ze zien het nut er niet van in of het voelt als een pleister op de wonde in plaats van een echte aanpak en oplossing. Als jij dit ook voelt is mijn advies: zoom eens even uit. Wat is jou grotere doel? Misschien voel je heel erg je bedrijfsdoel: je wil bijvoorbeeld een continue instroom van klanten, een nieuwe tak in je aanbod lanceren of jezelf onmisbaar maken in je zaak. Misschien heb je een ander doel voor je persoonlijke ontwikkeling, voor je gezin,… Start vanuit dat doel en werk van daaruit terug: welke kleine, dagelijkse acties gaan bijdragen aan dit doel? Wat alvast een zekerheid is, is dat overspanning of een burn-out zeker niet zal bijdragen aan je doel. Maar wat ben je dan bereid om te veranderen in je dagelijkse leven en in je routine? We zijn als mens helemaal geen fan van verandering. En voor de hoogsensitieven onder ons is het vaak nog wat lastiger. We voelen weerstand en hoewel we wel denken dat we willen veranderen, kunnen we onszelf daar flink in tegenwerken. Laat je grotere doel een motivatie, een reden zijn om het dit keer toch anders aan te pakken. Daar is niet 1 juiste manier voor, maar met deze 3 tips kan je jezelf alvast op weg zetten.

Als je voelt dat je die verandering nu echt wilt inzetten maar het niet alleen wilt doen, nodig ik je uit voor een gratis kennismaking. Dit is namelijk iets waarin ik je persoonlijk kan begeleiden. In een kennismakingsgesprek luister ik naar je situatie, kunnen we beiden voelen of we gaan samenwerken en geef ik je in ieder geval de stappen die ik voor jou zie om verder te komen. Hier kan je direct een afspraak plannen, en wie weet zetten we dan samen de eerste stap naar jouw 1:1 traject.

Op Instagram en LinkedIn vind je me onder @MyrtheRombauts voor meer inspiratie en tips.